‘‘ตทา ปสนฺโน สุคเต, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;
โมคฺคลฺลาโน อาจริโย, อุปชฺฌา สาริสมฺภโวฯ
[245]
‘‘เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ, ทิฏฺฐิ ฉินฺนา สมูลิกา;
นิวาเสนฺโต จ กาสาวํ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
[246]
‘‘อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเน จ เม มติ;
ปภินฺนา เตน โลกคฺโค, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํฯ
[247]
‘‘อสนฺทิฏฺฐํ วิยากาสิํ, อุปติสฺเสน ปุจฺฉิโต;
ปฏิสมฺภิทาสุ เตนาหํ, อคฺโค สมฺพุทฺธสาสเนฯ
[248]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[249]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[250]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาโกฏฺฐิโก เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
มหาโกฏฺฐิกตฺเถรสฺสาปทานํ สตฺตมํฯ
8. อุรุเวฬกสฺสปตฺเถรอปทานํ
[251]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ
[252]
‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;
เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[253]
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;
สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิฯ
[254]
‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;
วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ
[255]
‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;
กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ
[256]
‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ , อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[257]
‘‘ตทาหํ หํสวติยา, พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต;
อุเปจฺจ โลกปชฺโชตํ, อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํฯ
[258]
‘‘ตทา มหาปริสติํ, มหาปริสสาวกํ;
ฐเปนฺตํ เอตทคฺคมฺหิ, สุตฺวาน มุทิโต อหํฯ
[259]
‘‘มหตา ปริวาเรน, นิมนฺเตตฺวา มหาชินํ;
พฺราหฺมณานํ สหสฺเสน, สหทานมทาสหํฯ
[260]
‘‘มหาทานํ ททิตฺวาน, อภิวาทิย นายกํ;
เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ, อิทํ วจนมพฺรวิํฯ
[261]
‘‘‘ตยิ สทฺธาย เม วีร, อธิการคุเณน จ;
ปริสา มหตี โหตุ, นิพฺพตฺตสฺส ตหิํ ตหิํ’ฯ
[262]
‘‘ตทา อโวจ ปริสํ, คชคชฺชิตสุสฺสโร;
กรวีกรุโต สตฺถา, ‘เอตํ ปสฺสถ พฺราหฺมณํฯ
[263]
‘‘‘เหมวณฺณํ มหาพาหุํ, กมลานนโลจนํ;
อุทคฺคตนุชํ หฏฺฐํ, สทฺธวนฺตํ คุเณ มมฯ
[264]
‘‘‘เอส ปตฺถยเต ฐานํ [ปตฺถยิ ตํ ฐานํ (สฺยา.)], สีหโฆสสฺส ภิกฺขุโน;
อนาคตมฺหิ อทฺธาเน, ลจฺฉเส ตํ มโนรถํฯ
[265]
‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;
โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ
[266]
‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท, โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต;
กสฺสโป นาม โคตฺเตน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก’ฯ
[267]
‘‘อิโต ทฺเวนวุเต กปฺเป, อหุ สตฺถา อนุตฺตโร;
อนูปโม อสทิโส, ผุสฺโส โลกคฺคนายโกฯ
[268]
‘‘โส จ สพฺพํ ตมํ หนฺตฺวา, วิชเฏตฺวา มหาชฏํ;
วสฺสเต อมตํ วุฏฺฐิํ, ตปฺปยนฺโต สเทวกํฯ
[269]
‘‘ตทา หิ พาราณสิยํ, ราชา ปจฺจา อหุมฺหเส;
ภาตโรมฺห ตโย สพฺเพ, สํวิสฏฺฐาว ราชิโนฯ
[270]
‘‘วีรงฺครูปา พลิโน, สงฺคาเม อปราชิตา;
ตทา กุปิตปจฺจนฺโต [กุปฺปติ ปจฺจนฺโต (ก.)], อมฺเห อาห มหีปติฯ
[271]
‘‘‘เอถ คนฺตฺวาน ปจฺจนฺตํ, โสเธตฺวา อฏฺฏวีพลํ;
เขมํ วิชิริตํ กตฺวา, ปุน เทถาติ ภาสถ’ฯ
[272]
‘‘ตโต มยํ อโวจุมฺห, ยทิ เทยฺยาสิ นายกํ;
อุปฏฺฐานาย อมฺหากํ, สาธยิสฺสาม โว ตโตฯ
[273]
‘‘ตโต มยํ ลทฺธวรา, ภูมิปาเลน เปสิตา;
นิกฺขิตฺตสตฺถํ ปจฺจนฺตํ, กตฺวา ปุนรุปจฺจ ตํฯ
[274]
‘‘ยาจิตฺวา สตฺถุปฏฺฐานํ, ราชานํ โลกนายกํ;
มุนิวีรํ ลภิตฺวาน, ยาวชีวํ ยชิมฺห ตํฯ
[275]
‘‘มหคฺฆานิ จ วตฺถานิ, ปณีตานิ รสานิ จ;
เสนาสนานิ รมฺมานิ, เภสชฺชานิ หิตานิ จฯ
[276]
‘‘ทตฺวา สสงฺฆมุนิโน [สสํฆสฺส มุเน (สี. ปี.)], ธมฺเมนุปฺปาทิตานิ โน;
สีลวนฺโต การุณิกา, ภาวนายุตฺตมานสาฯ
[277]
‘‘สทฺธา ปริจริตฺวาน, เมตฺตจิตฺเตน นายกํ;
นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค, ปูชํ กตฺวา ยถาพลํฯ
[278]
‘‘ตโต จุตา สนฺตุสิตํ [ตาวติํสํ (สฺยา.)], คตา ตตฺถ มหาสุขํ;
อนุภูตา มยํ สพฺเพ, พุทฺธปูชายิทํ ผลํฯ
[279]
‘‘มายากาโร ยถา รงฺเค [ลทฺโธ (สฺยา. ปี.)], ทสฺเสสิ วิกติํ พหุํ;
ตถา ภเว ภมนฺโตหํ [คเมนฺโตหํ (ก.), ภวนฺโตหํ (สฺยา.)], วิเทหาธิปตี อหุํฯ
[280]
‘‘คุณาเจฬสฺส วากฺเยน, มิจฺฉาทิฏฺฐิคตาสโย;
นรกํ มคฺคมารูฬฺโห, รุจาย มม ธีตุยาฯ
[281]
‘‘โอวาทํ นาทิยิตฺวาน, พฺรหฺมุนา นารเทนหํ;
พหุธา สํสิโต สนฺโต, ทิฏฺฐิํ หิตฺวาน ปาปิกํฯ
[282]
‘‘ปูรยิตฺวา วิเสเสน, ทส กมฺมปถานิหํ;
หิตฺวาน เทหมคมิํ, สคฺคํ สภวนํ ยถาฯ
[283]
‘‘ปจฺฉิเม ภเว สมฺปตฺเต, พฺรหฺมพนฺธุ อโหสหํ;
พาราณสิยํ ผีตายํ, ชาโต วิปฺปมหากุเลฯ
[284]
‘‘มจฺจุพฺยาธิชรา ภีโต, โอคาเหตฺวา มหาวนํ [ชหิตฺวาน มหาธนํ (สี.), ชหิตฺวา จ มหาธนํ (ปี.)];
นิพฺพานํ ปทเมสนฺโต, ชฏิเลสุ ปริพฺพชิํฯ
[285]
‘‘ตทา ทฺเว ภาตโร มยฺหํ, ปพฺพชิํสุ มยา สห;
อุรุเวฬายํ มาเปตฺวา, อสฺสมํ นิวสิํ อหํฯ
[286]
‘‘กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุรุเวฬนิวาสิโก [อุรุเวฬาย นิวสิํ (สฺยา.)];
ตโต เม อาสิ ปญฺญตฺติ, อุรุเวฬกสฺสโป อิติฯ
[287]
‘‘นทีสกาเส ภาตา เม, นทีกสฺสปสวฺหโย;
อาสี สกาสนาเมน, คยายํ คยากสฺสโปฯ
[288]
‘‘ทฺเว สตานิ กนิฏฺฐสฺส, ตีณิ มชฺฌสฺส ภาตุโน;
มม ปญฺจ สตานูนา, สิสฺสา สพฺเพ มมานุคาฯ
[289]
‘‘ตทา อุเปจฺจ มํ พุทฺโธ, กตฺวาน วิวิธานิ เม [กตฺวา นานาวิธานิ เม (สี.)];
ปาฏิหีรานิ โลกคฺโค, วิเนสิ นรสารถิฯ
[290]
‘‘สหสฺสปริวาเรน, อโหสิํ เอหิภิกฺขุโก;
เตเหว สห สพฺเพหิ, อรหตฺตมปาปุณิํฯ
[291]
‘‘เต เจวญฺเญ จ พหโว, สิสฺสา มํ ปริวารยุํ;
สาสิตุญฺจ สมตฺโถหํ, ตโต มํ อิสิสตฺตโมฯ
[292]
‘‘มหาปริสภาวสฺมิํ , เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;
อโห พุทฺเธ กตํ การํ, สผลํ เม อชายถฯ
[293]
‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ
[294]
‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ
[295]
‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ
อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุรุเวฬกสฺสโป เถโร อิมา คาถาโย
อภาสิตฺถาติฯ
อุรุเวฬกสฺสปตฺเถรสฺสาปทานํ อฏฺฐมํฯ
9. ราธตฺเถรอปทานํ
[296]
‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพโลกวิทู มุนิ;
อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมาฯ
[297]
‘‘โอวาทโก วิญฺญาปโก, ตารโก สพฺพปาณินํ;
เทสนากุสโล พุทฺโธ, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[298]
‘‘อนุกมฺปโก การุณิโก, หิเตสี สพฺพปาณินํ;
สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ, ปญฺจสีเล ปติฏฺฐปิฯ
[299]
‘‘เอวํ นิรากุลํ อาสิ, สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ;
วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ, วสีภูเตหิ ตาทิภิฯ
[300]
‘‘รตนานฏฺฐปญฺญาสํ, อุคฺคโต โส มหามุนิ;
กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส, พาตฺติํสวรลกฺขโณฯ
[301]
‘‘วสฺสสตสหสฺสานิ, อายุ วิชฺชติ ตาวเท;
ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส, ตาเรสิ ชนตํ พหุํฯ
[302]
‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู;
อุเปจฺจ ตํ นรวรํ, อสฺโสสิํ ธมฺมเทสนํฯ
[303]
‘‘ปญฺญเปนฺตํ มหาวีรํ, ปริสาสุ วิสารทํ;
ปฏิภาเนยฺยกํ ภิกฺขุํ, เอตทคฺเค วินายกํฯ
[304]
‘‘ตทาหํ การํ กตฺวาน, สสงฺเฆ โลกนายเก;
นิปจฺจ สิรสา ปาเท, ตํ ฐานํ อภิปตฺถยิํฯ
[305]
‘‘ตโต มํ ภควา อาห, สิงฺคีนิกฺขสมปฺปโภ;
สเรน รชนีเยน, กิเลสมลหารินาฯ
[306]